ÇELİK OMURGALI MERDİVENLERİN ÖLÇÜLERİ NASIL OLMALIDIR?

Çelik omurgalı merdivenlerin basamak ölçüleri, hem ergonomi hem de güvenlik açısından dikkatle tasarlanmalıdır. Bu ölçülerin belirlenmesinde kullanılan temel bilimsel ilkeler ve standartlar şunlardır:

1. Basamak Yüksekliği :

Çelik omurgalı merdivenlerin basamak yüksekliği, iki ardışık basamak arasındaki dikey mesafeyi ifade eder. Bu yükseklik, insanların rahatça adım atabileceği ve fazla yorulmadan çıkabileceği şekilde tasarlanmalıdır.

Önerilen ölçü: 17-18 cm

Yasal standartlar: TS 9111’e (Türk Standardı) göre, merdivenlerdeki adım yüksekliği genellikle 15 cm ile 18 cm arasında olmalıdır. Daha yüksek adım mesafeleri insanları yorar ve düşme riskini artırır.

2. Basamak Genişliği :

Çelik omurgalı merdivenlerin basamak genişliği, basamağın yatay düzlemdeki derinliğidir. Bu genişlik, ayağın tam olarak basabileceği kadar geniş olmalıdır.

Önerilen ölçü: 27-30 cm

Yasal standartlar: Basamak genişliği TS 9111’e göre en az 26 cm olmalıdır. Daha geniş basamaklar, kullanıcıların dengede kalmasını kolaylaştırır.

3. Merdiven Açısı :

Çelik omurgalı merdivenlerin açısı, basamakların eğimini belirler ve basamak genişliği ile adım yüksekliğinin oranına bağlıdır. Merdiven ne kadar dik olursa çıkmak o kadar zorlaşır, ne kadar yatay olursa daha fazla alan gerektirir.

Önerilen eğim açısı: 30-35 derece

Yasal standartlar: İdeal merdiven açısı, genellikle 30-37 derece arasında olmalıdır. Bu, rahat çıkış ve inişi sağlamak için önemli bir ölçüttür.

4. Formül :

Merdiven basamak ölçüleri belirlenirken genel kabul gören bir formül vardır:

2H + B ≈ 63 cm (Burada H adım yüksekliği, B adım genişliğidir.)

İnsan bacağının doğal adım atma uzunluğu yaklaşık 63 cm’dir. Bu formüle göre adım yüksekliği ve genişliği arasında denge sağlanarak daha konforlu bir merdiven elde edilir.

5. Merdiven Genişliği :

Çelik omurgalı merdivenlerin genişliği, insanların rahatça inip çıkabilmesi için önemli bir unsurdur.

Önerilen ölçü: 90-120 cm (genel kullanım için). Bu, iki kişinin rahatça yan yana geçmesine izin verir.

6. Basamak Burnu :

Basamakların öne doğru çıkıntı yapmasına “basamak burnu” denir. Bu çıkıntı, özellikle güvenlik açısından önemlidir ve adım genişliğine eklenir.

Önerilen çıkıntı: 2-4 cm

Yasal standartlar: Basamak burnunun fazla çıkıntılı olması düşme riskini artırabilir, bu yüzden çıkıntının 2-4 cm aralığında kalması tavsiye edilir.

Sonuç:

Çelik omurgalı merdiven tasarlarken basamak ölçülerinin şu standartlara uyması gereklidir:

Adım yüksekliği: 17-18 cm

Adım genişliği: 27-30 cm

Merdiven açısı: 30-35 derece

Basamak genişliği: En az 26 cm

Basamak burnu çıkıntısı: 2-4 cm

Bu ölçülerin ergonomik ve güvenli olması, hem konforlu bir kullanım sağlar hem de merdiven kazalarını önler.

Çelik omurgalı merdiven

Çelik omurgalı merdivenlerin basamak ölçüleri, insan ergonomisine uygun ve güvenliği sağlayacak şekilde titizlikle tasarlanmalıdır. Bu ölçülerin belirlenmesinde adım yüksekliği, basamak genişliği ve merdiven eğimi gibi faktörler kritik bir öneme sahiptir. Tasarımın temel hedefi, kullanıcıların yorulmadan ve güvenli bir şekilde merdiveni çıkıp inebilmelerini sağlamaktır. Bu yüzden mühendislik ve mimari alanlarında belirli standartlar geliştirilmiştir.

Öncelikle, basamaklar arasındaki dikey mesafe olan adım yüksekliği, insanların doğal adım atma alışkanlıklarına uygun olmalıdır. Yapılan araştırmalar, en uygun adım yüksekliğinin 17 ila 18 santimetre arasında olduğunu göstermektedir. Bu yükseklik, adım atarken bacak kaslarının fazla zorlanmasını engeller. Eğer adım yüksekliği daha fazla olursa, özellikle yaşlılar ve çocuklar gibi merdiven kullanımı sırasında daha hassas olan gruplar için bu zorluk yaratabilir. Çok alçak bir adım yüksekliği ise, kullanıcıların daha fazla adım atmasını gerektireceğinden yine yorucu olabilir. Bu nedenle, adım yüksekliğinin 15-18 santimetre arasında olması tavsiye edilir.

Basamak genişliği ise, merdiven basamağının yatayda sahip olduğu derinliktir ve insanların adımlarını sağlam bir şekilde atabilmesi için yeterli genişlikte olmalıdır. Bir insan ayağının rahatça basabilmesi ve denge sağlanabilmesi için en uygun basamak genişliği 27 ila 30 santimetre olarak kabul edilmektedir. Bu genişlik, basamağa tamamen adım atmayı sağlayarak, dengeyi artırır ve düşme riskini en aza indirir. Daha dar basamaklar, adım atarken dengesizlik yaratabilir, daha geniş basamaklar ise merdivenin çok yer kaplamasına ve yapının alan verimliliğini azaltmasına neden olabilir.

Merdivenin eğimi de, çıkış ve iniş sırasında kullanıcıların konforu açısından büyük önem taşır. İdeal bir merdiven eğimi, 30 ile 35 derece arasında olmalıdır. Bu açı, dik bir merdiven oluşturmayacak kadar yatay ama fazla yer kaplamayacak kadar da dik olmalıdır. Daha dik merdivenler kullanımı zorlaştırabilir ve düşme riskini artırırken, daha yatay merdivenler ise yapının fazla alan kaplamasına neden olur. Ayrıca, adım yüksekliği ile basamak genişliği arasındaki ilişkiyi düzenlemek için kullanılan “2H + B = 63 cm” formülü, merdiven tasarımında yaygın olarak kullanılır. Burada H adım yüksekliğini, B ise basamak genişliğini ifade eder. İnsan adım uzunluğu yaklaşık 63 cm olduğundan, bu formül sayesinde kullanıcıların doğal adım ritmine uygun bir merdiven elde edilir.

Merdivenin genişliği de dikkat edilmesi gereken bir diğer unsurdur. Genel kullanımda, iki kişinin rahatça yan yana geçebileceği genişlikte merdivenler tercih edilir. Bu nedenle, çelik omurgalı merdivenlerin genişliği en az 90 ila 120 santimetre olmalıdır. Daha dar merdivenler kalabalık ortamlarda sıkışıklık yaratabilir ve acil durumlarda tahliyeyi zorlaştırabilir.

Son olarak, basamakların ön kısmında bulunan ve “basamak burnu” olarak adlandırılan çıkıntılar, güvenlik açısından önemli bir detaydır. Bu çıkıntıların 2 ila 4 santimetre arasında olması önerilir. Fazla çıkıntılı basamaklar, takılma riskini artırabilirken, çok az çıkıntı ise estetik ve güvenlik açısından yeterli olmaz. Basamak burnu, merdivene adım atarken ayağın doğru bir noktada basmasını sağlayarak güvenliği artırır.

Sonuç olarak, çelik omurgalı merdiven tasarımında adım yüksekliği, basamak genişliği, merdiven eğimi ve genişliği gibi faktörler, hem kullanım kolaylığı hem de güvenlik için dikkatle belirlenmelidir. Bu standartlar, hem ulusal güvenlik yönetmeliklerine uygun olmalı hem de insan anatomisine uyum sağlayarak uzun süreli kullanımda rahatlık sunmalıdır.